بررسی مدل های لجستیکی از ۱PL تا ۵PL

#گرداورنده:تینا تمنایی
در دنیای پیچیده و و پویای زنجیره تامین، شرکت ها برای مدیریت حمل و نقل، انبارداری، توزیع و سایر فعالیت های لجستیکی خود از مدل های مختلفی استفاده می‌کنند که تحت عنوان PL (Party Logistics) شناخته می‌شوند.

این مدل ها از 1PL (طرف اول لجستیک) تا 5PL (طرف پنجم لجستیک) توسعه یافته اند و هر کدام سطحی از برون سپاری خدمات لجستیکی را تعریف می‌کنند. آشنایی با این مدل ها به کسب و کار ها، به ویژه شرکت های فعال در حوزه کالاهای مصرفی مانند لوازم خانگی، کمک می‌کند تا تصمیمات استراتژیکی در خصوص مدیرت زنجیره تامین اتخاذ کنند.

شرح مدل های PL:

1. 1PL (First Party Logistics) : لجستیک طرف اول

تعریف: شرکت تولید کننده یا توزیع کننده خودش مالک عملیات حمل و نقل و انبارداری است.

مثال: یک کارخانه تولید لوازم خانگی مثل ماشین لباسشویی، دارای کامیون، انبار و کارکنان حمل و نقل است و بدون برون سپاری، محصولات را به فروشگاه ها می‌رساند.

مزایا: کنترل کامل، استقلال بالا

معایب: هزینه سرمایه گذاری بالا، انعطاف پذیری کم

2. 2PL (Second Party Logistics) : لجستیک طرف دوم

تعریف: شرکت از یک ارائه دهنده خدمات حمل و نقل یا انبارداری استفاده می‌کند که عملیات فیزیکی را انجام می‌دهد.

مثال: شرکت لوازم خانگی برای ارسال محصولات به فروشگاه های زنجیره ای از شرکت حمل و نقل جاده ای مثل "تیپاکس" استفاده می‌کند.

مزایا: تخصصی گرایی در حمل و نقل، کاهش هزینه های ثابت

معایب: نبود کنترل کامل بر کیفیت خدمات

3. 3PL (Third Party Logistics) : لجستیک طرف سوم

تعریف: شرکت بخشی یا کل عملیات لجستیکی (حمل و نقل، انبارداری، بسته بندی، توزیع) را به یک شرکت شخص ثالث واگذار می‌کند.

مزایا: تخصص بالا، صرفه جویی در زمان و هزینه

معایب: ریسک وابستگی به شریک ثالث، دشواری در کنترل کیفیت

4. 4PL (Fourth Party Logistics) : لجستیک طرف چهارم

تعریف: شرکتی که نقش مشاور، هماهنگ کننده و طراح کل فرایند زنجیره تامین را بر عهده دارد و حتی شرکت های 3PL را نیز مدیریت می‌کند.

مثال: یک برند لوازم خانگی برای توسعه بازار خاورمیانه، از شرکت مدیریت زنجیره تامین مانند DHL Supply Chain استفاده می‌کند تا بهترین ارائه دهنده 3PL را در هر شرکت انتخاب و هماهنگ کند.

مزایا: دید کلی و استراتژیک، بهینه سازی تمام زنجیره تامین

معایب: هزینه بالا، نیاز به اعتماد کامل

5. 5PL (Fifth Party Logistics) : لجستیک طرف پنجم

تعریف: سازمانی که از فناوری های پیشرفته مانند هوش مصنوعی، بلاک چین و اینترنت اشیاء برای مدیریت پیچیده ترین زنجیره های تامین دیجیتال استفاده می‌کند. این مدل مخصوص تجارت الکترونیک انبوه است.

مثال: فروشگاه آنلاین دیجی کالا که با استفاده از سامانه های هوشمند موجودی، سفارش گیری، ارسال فوری و بازگشت کالا را از طریق سیستم های خودکار و شرکت های متعدد لجستیکی مدیریت می‌کند.

مزایا: چابکی بالا، هوشمندی کامل، مقیاس پذیری

معایب: نیاز به زیرساخت پیشرفته و سرمایه زیاد

جدول مقایسه ای مدل های PL:

نتیجه گیری:

مدل های PL از 1PL تا 5PL نشان دهنده سطوح مختلف واگذاری عملیات لجستیکی به شرکت های تخصصی هستند. برای شرکت های تولید کننده یا توزیع کننده لوازم خانگی، انتخاب مناسب بستگی به عوامل متعددی چون حجم عملیات، بودجه، استراتژی رشد و دسترسی به زیرساخت دارد.

هرچه شرکت به سمت دیجیتالی شدن و تمرکز بر مشتری حرکت کند، استفاده از مدل های پیشرفته تر مانند 4PL و 5PL می‌تواند مزیت رقابتی ایجاد کند.

منابع:

تصاویر مرتبط: